Aristoxenos

δίεσις ἐναρμόνιος ἐλαχίστη, τὸ δ᾽ ἐχόμενον δίεσις χρωματικὴ 
ἐλαχίστη, τὸ δὲ μέγιστον ἡμιτόνιον. 
Τούτων δ᾽ οὕτως ἀφωρισμένων τὰς τῶν γενῶν διαφορὰς 
ὅθεν γίγνονται καὶ ὃν τρόπον πειρατέον καταμαθεῖν. δεῖ 
δὲ νοῆσαι τῶν συμφώνων διαστημάτων τὸ ἐλάχιστον 
τὸ κατεχόμενον τά τε πλεῖστα ὑπὸ τεττάρων φθόγγων, 
ὅθεν δὴ καὶ τὴν προσηγορίαν ὑπὸ τῶν παλαιῶν ἔσχε. 
τίνα δὴ τάξιν πλειόνων οὐσῶν νοητέον, ἐν ᾗ ἴσα τά τε 
κινούμενά εἰσι καὶ τὰ ἠρεμοῦντα ἐν ταῖς τῶν γενῶν διαφοραῖς
 γίγνεται δ᾽ ἐν τῷ τοιούτῳ οἷον τὸ ἀπὸ μέσης ἐφ᾽ ὑ-
πάτην· ἐν τούτῳ γὰρ δύο μὲν οἱ περιέχοντες φθόγγοι 
ἀκίνητοί εἰσιν ἐν ταῖς τῶν γενῶν διαφοραῖς, δύο δ᾽ οἱ 
περιεχόμενοι κινοῦνται. τοῦτο μὲν οὖν οὕτω κείσθω. τῶν δὲ 
συγχορδιῶν πλειόνων τ᾽ οὐσῶν τῶν τὴν εἰρημένην τάξιν τοῦ 
διὰ τεσσάρων κατεχουσῶν καὶ ὀνόμασιν ἰδίοις ἑκάστης 
αὐτῶν ὡρισμένης, μία τίς ἐστιν ἡ μέσης καὶ λιχανοῦ καὶ 

δίεσις
ἐναρμόνιος 
ἐλαχίστη
χρωματικὴ 
ἡμιτόνιον. 
γενῶν 
διαφορὰς 
τρόπον 
συμφώνων
διαστημάτων 
τεττάρων 
φθόγγων, 
κινούμενοι*
γενῶν 
διαφοραῖς
μέση*
υπάτη*
περιέχοντες 
φθόγγοι 
ἀκίνητοί 
περιεχόμενοι 
κινοῦνται
συγχορδία*
πλειόνων 
εἰρημένην 
διὰ τεσσάρων 
κατεχουσῶν
ονομασία*
μέση*
λιχανός*

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

παρυπάτης καὶ ὑπάτης σχεδὸν γνωριμωτάτη τοῖς ἁπτομένοις
 μουσικῆς, ἐν ᾗ τὰς τῶν γενῶν διαφορὰς ἀναγκαῖον 
ἐπισκέψασθαι τίνα τρόπον γίγνονται. ὅτι μὲν οὖν αἱ 
τῶν κινεῖσθαι πεφυκότων φθόγγων ἐπιτάσεις τε καὶ ἀνέσεις
 αἴτιαί εἰσι τῆς τῶν γενῶν διαφορᾶς φανερόν. τίς δ᾽ ὁ 
τόπος τῆς κινήσεως ἑκατέρου τῶν φθόγγων τούτων λεκτέον.
 λιχανοῦ μὲν οὖν ἐστι τονιαῖος ὁ σύμπας τόπος ἐν 
ᾧ κινεῖται, οὔτε γὰρ ἔλαττον ἀφίσταται μέσης τονιαίου 
διαστήματος οὔτε μεῖζον διτόνου. τούτων δὲ τὸ μὲν ἔλαττον 
παρὰ μὲν τῶν ἤδη κατανενοηκότων τὸ διάτονον γένος 
οὐχ ὁμολογεῖται, παρὰ δὲ τῶν μήπω συνεωρακότων συγ-
χωροῖτ᾽ ἂν ἐπαχθέντων αὐτῶν· τὸ δὲ μεῖζον οἱ μὲν συγ-
χωροῦσιν οἱ δ᾽ οὔ. δι᾽ ἣν δὲ γίγνεται τοῦτο αἰτίαν, ἐν τοῖς 
ἔπειτα ῥηθήσεται. ὅτι δ᾽ ἔστι τις μελοποιΐα διτόνου λι-
χανοῦ δεομένη καὶ οὐχ ἡ φαυλοτάτη γε ἀλλὰ σχεδὸν ἡ 
καλλίστη, τοῖς μὲν πολλοῖς τῶν νῦν ἁπτομένων μουσικῆς οὐ 
πάνυ εὔδηλόν ἐστι, γένοιτο μεντἂν ἐπαχθεῖσιν αὐτοῖς· τοῖς 
δὲ συνειθισμένοις τῶν ἀρχαϊκῶν τρόπων τοῖς τε πρώτοις καὶ

παρυπάτη*
υπάτη*
μουσική*
γένος*
διαφορὰς
τρόπος*
κινεῖσθαι 
φθόγγων
ἐπιτάσεις 
ἀνέσεις
αἴτιαί 
τόπος 
λιχανοῦ 
τονιαῖος 
ἔλαττον 
μέσης 
τονιαίου
διαστήματος 
μεῖζον 
δίτονον*
διάτονον 
μελοποιία*
ἀρχαϊκῶν 
τρόπων

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

τοῖς δευτέροις ἱκανῶς δῆλόν ἐστι τὸ λεγόμενον. οἱ μὲν γὰρ 
τῇ νῦν κατεχούσῃ μελοποιΐᾳ συνήθεις μόνον ὄντες εἰκότως τὴν 
δίτονον λιχανὸν ἐξορίζουσι· συντονωτέραις γὰρ χρῶνται 
σχεδὸν οἱ πλεῖστοι τῶν νῦν. τούτου δ᾽ αἴτιον τὸ βούλεσθαι 
γλυκαίνειν ἀεί· σημεῖον δ᾽ ὅτι τούτου στοχάζουσι, μάλιστα 
μὲν γὰρ καὶ πλεῖστον χρόνον ἐν τῷ χρώματι διατρίβουσιν,
 ὅταν δ᾽ ἀφίκωνταί ποτε εἰς τὴν ἁρμονίαν, ἐγγὺς τοῦ 
χρώματος προσάγουσι συνεπισπωμένου τοῦ μέλους. περὶ 
τούτων μὲν οὖν ἐπὶ τοσοῦτον ἀρκείτω· ὁ δὴ τῆς λιχανοῦ 
τόπος τονιαῖος ὑποκείσθω, ὁ δὲ τῆς παρυπάτης διέσεως 
ἐλαχίστης. οὔτε γὰρ ἐγγυτέρω τῆς ὑπάτης προσέρχεται 
διέσεως οὔτε πλεῖον ἀφίσταται ἡμίσεος τόνου. οὐ γὰρ 
ἐπαλλάττουσιν οἱ τόποι, ἀλλ᾽ ἔστιν αὐτῶν πέρας ἡ συναφή, 
ὅταν γὰρ ἐπὶ τὴν αὐτὴν τάσιν ἀφίκωνται ἥ τε παρυπάτη 
καὶ ἡ λιχανός, ἡ μὲν ἐπιτεινομένη ἡ δ᾽ ἀνιεμένη, πέρας 

ἔχουσιν οἱ τόποι· καὶ ἔστιν ὁ μὲν ἐπὶ τὸ βαρὺ παρυπάτης, ὁ

δ᾽ ἐπὶ τὸ ὀξὺ λιχανοῦ. περὶ μὲν οὖν τῶν ὅλων τόπων 
λιχανοῦ τε καὶ παρυπάτης οὕτως ὡρίσθω, περὶ δὲ τῶν 
κατὰ τὰ γένη τε καὶ τὰς χρόας λεκτέον. τὸ μὲν οὖν διὰ 
τεσσάρων ὃν τρόπον ἐξεταστέον, εἴτε μετρεῖταί τινι τῶν 
ἐλαττόνων διαστημάτων εἴτε πᾶσίν ἐστιν ἀσύμμετρον, ἐν 

μελοποιία*
δίτονον
λιχανὸν 
συντονωτέραις 
χρώματι 
ἁρμονίαν
χρώματος 
μέλους
τόπος 
παρυπάτης 
διέσεως 
ἐλαχίστης
ἡμίσεος 
τόνου
πέρας 
συναφή*
παρυπάτη 
ἐπιτεινομένη 
ἀνιεμένη
τόποι
βαρὺ 
γένη 
χρόας 
διὰ τεσσάρων 
ἐλαττόνων 
διαστημάτων 
ασύμμετρος*