Θεό των ονείρων

''Οι Ιχνευτές του  Σοφοκλή είναι το μόνο διασωθέν Σατυρικό Δράμα του ποιητή. Ανακαλύφθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα από ομάδα επιστημόνων του πανεπιστημίου της Οξφόρδης με επικεφαλείς τους Μ. Γκρένφελ και Α. Χαντ κατά τις αρχαιολογικές ανασκαφές στην αιγυπτιακή πόλη της Οξύρρυγχου, στους επονομαζόμενους «Παπυρους της Οξύρρυγχου» όπου περιλαμβάνονται πολύτιμα ευρήματα της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας. Δημοσιεύθηκε το 1912. Από τους Ιχνευτές διασώζεται μόνο το πρώτο μέρος του έργου (393 στίχοι). 
''Το Σατυρικό Δράμα  δεν είναι ούτε τραγωδία ούτε κωμωδία. Εμπεριέχει και το τραγικό και  το κωμικό, δημιουργώντας μια ιδιότυπη ατμόσφαιρα που δεν την έχουν  τα άλλα δύο είδη. Το γεγονός ότι  στηριζόταν στο χορό των Σατύρων  με το φαλλικό τελετουργικό στοιχείο ίσως είναι μία από τις αιτίες που εξαφανίστηκαν τα αντίγραφά  του, κάτω από το φόβο και τα ήθη  της νέας θρησκείας. Η τύχη βοήθησε  να έχουμε ολόκληρο τον Κύκλωπα του  Ευριπίδη και ένα μεγάλο τμήμα  των Ιχνευτών. 
Υπόθεση: Ο Απόλλωνας, θεός του  φωτός, ψάχνει οργισμένος να βρει το κοπάδι με τα βόδια που του έκλεψαν. Απευθύνει  κήρυγμα σε θεούς και ανθρώπους  και υπόσχεται να δώσει ένα  ολόχρυσο στεφάνι ως αμοιβή σ’ αυτόν  που θα βρει τον κλέφτη. Στο άκουσμά  του καταφθάνουν ο γέρο Σειληνός με τους γιους του, τους Σάτυρους, πρόθυμους  να αναλάβουν αυτή την αποστολή. Ο Απόλλων επαυξάνει το δέλεαρ τάζοντας τους μαζί με το στεφάνι και  την ελευθερία τους. Ο Σειληνός οδηγεί με ενθουσιασμό τους Σάτυρους σαν λαγωνικά στα ίχνη του κοπαδιού. Ξαφνικά ένας «δαιμονικός» ήχος ανακόπτει  την πορεία των Ιχνευτών κατατρομάζοντάς  τους. Ο γέρο Σειληνός που δεν  έχει ακούσει ακόμα αυτό τον ήχο  τους εμψυχώνει, ξαναρίχνοντας τους στη μάχη. Στο άκουσμα του ήχου όμως ο Σειληνός καταρρέει αλλά οι Σάτυροι με την κεκτημένη ταχύτητα, που απέκτησαν από την ενθάρρυνσή του, τον συμπαρασύρουν προς το σπήλαιο  της νύμφης Κυλλήνης απ’ όπου ακούστηκε  αυτός ο αλλόκοτος ήχος. Ο θόρυβος  που κάνουν με το ποδοβολητό και  τις φωνές τους αναστατώνουν την  Κυλλήνη, που βγαίνει να τους επιπλήξει, για να ανακόψει την πορεία τους και ν’ αποτρέψει την είσοδό τους στην σπηλιά, όπου κρύβει τον μόλις  πριν από έξι μέρες γεννημένο  θεό Ερμή, νόθο γιο του Δία. Ο Ερμής μέσα σ’ αυτές τις έξι ημέρες ανδρώθηκε, έκλεψε τα βόδιατου Απόλλωνα και σκοτώνοντας μια χελώνα, έφτιαξε με το καύκαλό της την πρώτη λύρα. Οι Σάτυροι ζητούν επίμονα να τους πει ποιός είν’ αυτός που κρύβει στη σπηλιά και έβγαλε αυτόν τον δαιμονικό ήχο. Η Κυλλήνη τους εξηγεί, με ποιο τρόπο εφηύρε ο Ερμής τη λύρα και πως του αρέσει να τραγουδά μ’ αυτήν, σκορπίζοντας θεία ηδονή. Ο Ερμής τραγουδά με τη λύρα. Οι Σάτυροι  μαγεύονται. Αλλά αμέσως καταλαβαίνουν ότι αυτός πρέπει να ναι ο κλέφτης του κοπαδιού του Απόλλωνα, βλέποντας, ότι ένα εξάρτημα της λύρας είναι φτιαγμένο από τομάρι βοδιού. Η Κυλλήνη αγνοώντας αυτή την ενέργεια του Ερμή, τον υπερασπίζεται με πάθος. Οι Σάτυροι πεισμώνουν και απαιτούν θορυβωδώς να επιστρέψει τα βόδια στον αφέντη τους, τον Απόλλωνα, ο οποίος και καταφθάνει μπροστά τους. Αναγκάζει την Κυλλήνη να οδηγήσει τον νεαρό Ερμή μπροστά του. Ο Ερμής υπερασπίζει τον εαυτό του κλαίγοντας, αποκρύπτοντας την πράξη του. Ο Απόλλωνας τον πιέζει να ομολογήσει. Ο Ερμής αναγκάζεται να παραδεχτεί πως έκλεψε τα βόδια. Για να μαλακώσει την οργή του Απόλλωνα του χαρίζει τη λύρα του, αφού πρώτα τραγουδήσει μ’ αυτήν. Ο Απόλλωνας σαγηνεύεται απ’ αυτό το άκουσμα και η οργή του μετατρέπεται σε ύμνο προς τον Ερμή. Τον αποδέχεται ως αδερφό του και τον ανακηρύσσει θεό των ονείρων και αγγελιαφόρο των θεών και των ψυχών. ''


http://www.politismos-ilioupoli.gr/frmMain.aspx?ShowEventTitle=&SessionSearch=132&EventSearch=372&SessionExpand=&File=0&Year=0&EN=0

Λαγωνικά

''Με την ανακάλυψη του μεγάλου αποσπάσματος των “Ιχνευτών” του Σοφοκλή (1912), έχουμε τουλάχιστον μια εικόνα πιο σαφή της ύστερης, ώριμης φάσης του είδους. Για το έργο αυτό, που είναι και το θέμα του παρόντος σημειώματος, πρέπει να επισημάνω την πρώτη προσπάθεια συμπλήρωσης και φιλολογικής ανασύστασης του κειμένου του από τον Δημήτριο Σάρρο το 1932, με ενδιαφέρουσα εκτεταμένη εισαγωγή. Όπως και αρκετές μεταγενέστερες διασκευές με σκοπό τη σκηνική παρουσίαση, από τις οποίες ενδεικτικά αναφέρω εκείνη του Γιώργου Χατζιδάκη.

Ο Σοφοκλής αντλεί το υλικό του από τον ομηρικό “Ύμνο στον Ερμή”, που έχει ως θέμα του τη θαυματουργή γέννηση του “Θείου Βρέφους”, Ερμή, την κλοπή απ’ αυτόν με πανουργία των κοπαδιών του Απόλλωνα και τη “Δίκη” του από τον ίδιο τον Δία, που όμως δεν έχει ως αποτέλεσμα την τιμωρία του, αλλά, αντιθέτως, την πανηγυρική εγκατάστασή του στον Όλυμπο επειδή το τέχνασμά του “αρέσει” στον πατέρα των θεών! Ο χορός αυτού του έργου αποτελείται από σάτυρους “ιχνευτές”, μια λέξη που δηλώνει τους επαγγελματίες οι οποίοι ακολουθούσαν, στην αρχαιότητα, τα χνάρια των θηραμάτων στο κυνήγι, “ξετρυπώνοντάς” τα. Κάτι σαν ανθρώπινα λαγωνικά, δηλαδή. Οι σάτυροι, ανάμεσα σε ανθρώπους και ζώα, έπαιζαν παραδοσιακά τον ρόλο αυτόν στον μύθο…

Μια ενδιαφέρουσα μελέτη της σύγχρονης Γαλλίδας ερευνήτριας Λωράνς Καν, με τον τίτλο “Ο Ερμής περνά”, αναπτύσσει αυτή την εκδοχή ακριβώς, ερμηνεύοντας την πλοκή του ομηρικού “Ύμνου στον Ερμή” ως μια πανουργία του Ερμή, προκειμένου να κατορθώσει να “αλώσει” τον Όλυμπο. ''

ΠΟΛΕΝΆΚΗΣ ΛΈΑΝΔΡΟΣ

http://reviewtheatre.wordpress.com/category/%CE%B9%CF%87%CE%BD%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%AD%CF%82/

Ιχνευτές

''Στο σατυρικό δράμα Ιχνευτές το σοφόκλειο ύφος ανοίγει την δραματουργική προοπτική. Αν και σώζεται σε αποσπασματική μορφή, τόσο η σωζόμενη έκταση όσο και η αναφορά του μύθου στον Ομηρικό Ύμνο για τον Ερμή συνθέτουν ένα ικανό προς παράσταση δραματουργικό καμβά. Στους Ιχνευτές ο Σοφοκλής χειρίζεται αριστοτεχνικά το κωμικό και το μπολιάζει με γερές δόσεις θεϊκού τρόμου, δημιουργώντας έτσι ένα κείμενο με ρυθμό, ένταση, γέλιο, δράση, αγωνία, παραμυθία. Στην απλή υπόθεση του έργου ο χορός των Σατύρων με αρχηγό τον γέρο –Σιληνό βρίσκουν τον ένοχο της κλοπής και σφαγής των βοδιών του θεού Απόλλωνα, που δεν είναι άλλος από τον θεό Ερμή. Ο Ερμής όμως με τη βοήθεια της μουσικής εξευμενίζει τον Απόλλωνα χαρίζοντας τη λύρα του, την οποία έφτιαξε από τη σφαγή ενός βοδιού και μιας χελώνας, ενώ οι Σάτυροι κερδίζουν την ελευθερία τους και το χρυσό στεφάνι του θεού.

Ο Αβδελιώδης ακουμπά πάνω στο υλικό με εμπρόθετη αμφισημία και λιτότητα, παρουσιάζοντας μια παράσταση που αν και ολοκληρωμένη, εντούτοις είναι εκκρεμής ως προς την τελική της μορφή. Με αυτόν τον τρόπο διαχειρίζεται τη ζωντάνια του σοφόκλειου έργου, αναδεικνύοντας ακριβώς το παιχνίδι μεταξύ του ιερού και του ωραίου, του υψηλού και του λαϊκού, καταλήγοντας στη δύναμη της παράστασης όχι ως φόρμας αλλά ως ουσίας. Λειτουργεί σχολιαστικά καθώς η θεϊκή δύναμη, η οργιαστική φύση των σάτυρων, τα πρωταρχικά ένστικτα του θανάτου και της ηδονής παρασταίνονται και κυρίως νοούνται ως παράμετροι του έργου τέχνης και ως αναγκαίοι σταθμοί στην πορεία μετάβασης από το ιερό στο αισθητικό και το αντίστροφο.''

ΡΆΠΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΊΑ

http://reviewtheatre.wordpress.com/2010/11/28/%CE%B9%CF%87%CE%BD%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%AD%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%83%CE%BF%CF%86%CE%BF%CE%BA%CE%BB%CE%AE/

Εικαστική Πορεία προς τις Πρέσπες 2011

...έρχομαι  με σύριγγα του Ερμή, και με λύρα,  κρόταλα, τύμπανα.  Για ανίχνευση. :)